Rynek w Myślenicach

Gdzie jest serce miasta? Oczywiście na rynku! Myślenicki rynek został wytyczony w 1458 roku według prawa magdeburskiego na planie zbliżonym do prostokąta z pierzejami długimi na 120/100/80/115 metrów. Niegdyś z każdego narożnika rynku wychodziły dwie ulice, jednak układ ten został zaburzony, przez wytyczenie z nakazu władz austriackich w 1784 roku tzw. traktu cesarskiego. Najstarsze zachowane do dziś domy pochodzą z końca XVIII wieku. Na rynku zobaczymy też ratusz z 1895-99 roku projektu znanego architekta Jana Sas-Zubrzyckiego oraz dwa symbole miasta: studnio-fontannę „Tereska” oraz pomnik Świętego Floriana z XVIII wieku. Warto dodać, że rynek myślenicki jest dobrym przykładem średniowiecznego układu urbanistycznego wpisanego do rejestru zabytków.

Nowy Rynek i Starówka:

W poniedziałek 7 czerwca na Rynku w Myślenicach odbyło się uroczyste przecięcie wstęgi i otwarcie zrewitalizowanego centrum miasta. Gmina Myślenice na zadanie pod nazwą „Przebudowa myślenickiego Rynku wraz z otoczeniem starówki, budowa Muzeum przy ulicy Traugutta w Myślenicach, na działce nr 974, Myślenice, obręb 2” otrzymała 25 milionów złotych dofinansowania z Funduszy Europejskich w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Urzędu Marszałkowskiego na lata 2014-2020.

Centrum miasta po rewitalizacji stało się przestrzenią dla mieszkańców, a zmiany w Rynku oprócz nowej – płaskiej posadzki objęły takie elementy jak fontanna, przywrócenie drzew wzdłuż głównego ciągu pieszego na osi wschód – zachód oraz przy pierzejach, co nawiązuje do historycznego wyglądu tego miejsca z okresu lat 30. XX wieku. Pojawiły się także niewielkie drzewa w donicach, dodatkowe ławki oraz dużo niskiej zieleni w postaci krzewów i bylin. Wymienione zostało także oświetlenie, zarówno w postaci wysokich słupów jak i lamp zainstalowanych w posadzce, które będą miały za zadanie podkreślić główny ciąg pieszy. Oświetlona została również nowa fontanna, figura św. Floriana, Pomnik Niepodległości oraz elewacja magistratu. Pomnik Niepodległości został przeniesiony w miejsce, które zapewni lepszą lokalizację do obchodów państwowych świąt.

Co ciekawe w czasie wykonywania robót odkryto prawdopodobnie średniowieczną studnię usytuowaną w centrum Rynku, fragment starej drogi oraz wiele zabytkowych elementów ceramiki. Nad całością prac archeologicznych czuwał Małopolski Konserwator Zabytków w porozumieniu z archeologiem.

Prostokątny, symetryczny rynek myślenicki rozciąga się na osi wschód-zachód. Przecinają go dwie szosy; przebiegająca po zachodnim obrzeżu szosy Kraków-Zakopane, będąca dawniej gościńcem z Krakowa ku granicy węgierskiej oraz szosa prowadząca do Bochni. Wytyczanie obecnego rynku rozpoczęło się po 1458 r. i realizowane było przez wójta myślenickiego -Mikołaja z Zakliczyna, który na te cele przeznaczył własne środki i pola wójtowskie. Zabudowa rynku pierwotnie drewniana i parterowa, zastępowana była z biegiem czasu murowanymi kamienicami.

Pierwsza mieszczańska kamienica zbudowana została w 1748 r. przez Antoniego Bońskiego. Jest to budynek- Rynek 27 posiadający pomieszczenie ze zwierciadlanym sklepieniem i rokokowymi stiukami. Pozostałe kamienice pochodzą z XIX w. i początku XX w. Są one piętrowe, niektóre wielotraktowe. W kilku zachowały się sienie przejazdowe i izby parteru, posiadające sklepienia kolebkowe z lunetami, krzyżowe i żaglaste. Elewacje tych kamienic są skromne, podzielone na piętra gzymsami gurtowymi. Wyjątkiem są kamienne profilowane portale niektóre z pilastrami, zamknięte łukiem półkolistym lub spłaszczonym. W 1860 r. czworograniasty rynek myślenicki otaczało 10 jednopiętrowych kamienic.

Z biegiem lat zmieniał on swój wygląd. W 1873 r. rynek obsadzony został drzewami , kilka lat później wokół kamienic ułożono chodnik z płyt kamiennych. W rynku przybywało budynków. 31. VIII. 1897 r. poświęcono kamień węgielny pod ratusz, by w roku następnym, za burmistrza M. Klakurki rozpocząć jego budowę. Ratusz stanął na miejscu domu po Janie Staniszu. Z drugiej połowy XIX w. pochodzi posąg kobiety tzw. "Tereska", do którego wodę doprowadzono z pierwszych wodociągów zbudowanych na Stradomiu. W rynku skupiało się życie gospodarcze miasta, rozkwitło dzięki licznym przywilejom królewskim. Tutaj odbywały się wielkie targi i jarmarki, gromadzące mieszczan i mieszkańców okolicznych wiosek, sprzedających żywność oraz wyroby miejscowego rzemiosła. W dni targowe cały rynek zajmowały stragany.

Jeszcze w 1922 r. stały przy zachodniej stronie stałe stragany drewniane, gdzie zjeść można było gorącą kiełbasę, flaczki itp. Sama zaś płyta rynku wyłożona była kocimi łbami i chodnikami. Nie ominęły rynku pożary. W tym, który wybuchł w lipcu 1926 r. spłonęła część zabudowy rynkowej. Na miejscu wypalonych budynków pomiędzy ul. Ks. Skargi, a Królowej Jadwigi wybudowano trzy kamieniczki. Po II wojnie światowej wyburzono ostatnie stare niskie żydowskie domy. Ostatnie lata to okres porządkowania zabudowy, ujednolicenia elewacji kamienic oraz wprowadzania nowych lokali usługowych.

Zobacz historię myślenickiego Rynku: https://youtu.be/3qir9wJpF34