Cmentarz Żydowski nr 372 w Myślenicach

Cmentarz wojenny nr 372 w Myślenicach – zabytkowy cmentarz z I wojny światowej.

Zaprojektowany przez nieznanego architekta jako wojskowa kwatera na   cmentarzu żydowskim. Pochowano na nim 2   żołnierzy austro-węgierskich   w 2 grobach pojedynczych. Cmentarz uległ likwidacji w latach 1940–1945. Z zachowanych fragmentów macew został stworzony pomnik.

Cmentarz żydowski w Myślenicach jest oddalony około 1,3 km na północny zachód od Rynku, znajduje się na wzniesieniu, tzw. Górze Szubiennej, po wschodniej stronie trasy E77 i zajmuje działkę nr 23 na nieregularnym planie o powierzchni 0,2258 ha.

Według niepotwierdzonych danych, cmentarz założono w 1874 roku. Podczas pierwszej wojny światowej w jego południowo-zachodniej części utworzono cmentarz wojenny nr 372,   na którym zostali pochowani żołnierze Armii Austro-Węgier: Hersch Diller i Moses Maier Rosen.

W latach drugiej wojny światowej cmentarz był miejscem egzekucji,   między innymi w 1941 r. został rozstrzelany Majer Aftergut, a 31 marca 1943 r. - Stanisław Bolsęga, podejrzewany o nielegalny ubój bydła. Prawdopodobnie podczas wojny rozpoczął się proces dewastacji cmentarza, kontynuowany w kolejnych dekadach.

W 1961 r. Kongregacja Wyznania Mojżeszowego w Krakowie wzniosła na cmentarzu pomnik poświęcony ofiarom Zagłady,   odbudowała mur, a zachowane nagrobki zebrała w lapidarium. Prace sfinansowano ze środków przekazanych z American Jewish Joint Distribution Committee.

4 listopada 1964 r. Minister Gospodarki Komunalnej - w następstwie uchwały miejscowej rady narodowej - podpisał zarządzenie o zamknięciu cmentarza.   W dołączonej dokumentacji podano, że cmentarz zajmuje parcele nr 43009, 4291, 278 o łącznej powierzchni 0,21 ha, a ostatni pochówek odbył się w 1942 roku.

W latach 2011-2012 na cmentarzu przeprowadzono prace porządkowe i wzniesiono nowe ogrodzenie. Projekt zrealizowano dzięki współpracy rodziny Yisroela Minzera, Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego i Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie.

W marcu 2013 r. na murze cmentarza ujawniono antysemickie i nazistowskie napisy. Prokuratura Rejonowa w Myślenicach nie wykryła sprawców przestępstwa i umorzyła dochodzenie.

Obecnie na cmentarzu znajduje się kilkadziesiąt nagrobków w różnym stanie zachowania, w większości destruktów oraz pomnik ku czci ofiar Zagłady. Teren otacza betonowe ogrodzenie z niezamykaną furtką.

Materiał video: https://youtu.be/YdRyLSHSeVY