Zakopianka

Zakopianka   – popularna nazwa trasy z   Krakowa   do   Zakopanego, o długości 102 km. Prowadzi ona odcinkiem   drogi krajowej nr 7   z Krakowa do   Rabki-Zdroju, dalej   drogą krajową nr 47.

Trasa jest   dwujezdniowa   na odcinku Kraków –   Myślenice   –   Lubień   (42 km), na odcinku   Skomielna Biała   –   Chabówka   (9,6 km) oraz w   Nowym Targu   (3 km). Odcinki Myślenice – Lubień i Skomielna Biała – Rabka-Zdrój są   drogą ekspresową. W sezonie urlopowym, szczególnie w weekendy, na drodze tworzą się   korki   oraz często zdarzają się wypadki.

Przebieg:

Zakopianka zaczyna się umownie na   rondzie Matecznego w Krakowie   (Dzielnica XIII Podgórze) jako ul. Wadowicka, która przechodzi w ul. Zakopiańską (główna droga wylotowa z Krakowa na południe), a kończy się na rondzie dra Andrzeja Chramca (u zbiegu ulic Kasprowicza, Chramcówki, Nowotarskiej w Zakopanem) jako ul. Kasprowicza.

Docelowo droga ma być rozbudowana i zmodernizowana do   klasy:

• drogi ekspresowej na odcinku Kraków – Chabówka (S7)
• drogi głównej ruchu przyspieszonego   na odcinku Chabówka – Nowy Targ (droga nr 47)
• drogi głównej   na odcinku Nowy Targ – Zakopane (droga nr 47).

Od 2011 na Zakopiance funkcjonuje system monitorujący warunki na drodze. Aktualny czas przejazdu danego odcinka Zakopianki można sprawdzić w Internecie, na tablicach umieszczonych wzdłuż drogi oraz 23 kanale   CB^[3]. Przed skrzyżowaniami z drogami stanowiącymi alternatywny dojazd do Zakopanego umieszczono tablice wyświetlające czas dojazdu obiema trasami, dzięki czemu kierowca może podjąć decyzję o zmianie trasy na mniej obciążoną ruchem. Zakładane przez system   trasy alternatywne   to:

• droga wojewódzka nr 958   na odcinku Chabówka – Zakopane
• droga krajowa nr 49   na odcinku Nowy Targ –   Bukowina Tatrzańska, następnie   droga wojewódzka nr 960   do   Olszówki, skąd dojazd do Zakopanego możliwy jest na dwa sposoby:
  • drogą wojewódzką nr 961   do   Poronina   z powrotem na Zakopiankę, lub
  • drogą wojewódzką nr 960   w kierunku   Łysej Polany   i dojazd do Zakopanego   Drogą Oswalda Balzera.

Zakopianka przebiega przez następujące okręgi administracyjne:

• województwo małopolskie
• powiaty:   krakowski,   myślenicki,   suski,   nowotarski,   tatrzański
• gminy:   Kraków,   Mogilany,   Myślenice,   Pcim,   Lubień,   Jordanów,   Rabka,   Nowy Targ (gmina wiejska),   Nowy Targ,   Szaflary,   Biały Dunajec,   Poronin,   Zakopane.

Fizycznogeograficzny przebieg Zakopianki:

• Brama Krakowska   –   Rów Skawiński   –   Pogórze Wielickie   –   Pogórze Wiśnickie   –   Beskid Wyspowy   –   Kotlina Rabczańska   –   Gorce   –   Kotlina Orawsko-Nowotarska   –   Pogórze Spisko-Gubałowskie   –   Rów Podtatrzański.

Historia drogi:

W XIII w. w relacji dzisiejszej Zakopianki funkcjonował szlak handlowy prowadzący na Węgry – tzw. „droga miedziana” – biegnący przez Myślenice, Chabówkę i Podwilk. W latach 1817–1823   inisterstwo Robót Publicznych   Cesarstwa Austriackiego   przeprowadziło przebudowę traktu z   Krakowa   do   Nowego Targu   i dalej do   Zakopanego. W przeciwieństwie do starego szlaku nowa droga nie prowadziła dolinami, ale grzbietami górskimi. W połowie XIX w. dokonano kilku korekt trasy – m.in. na odcinku   Krzeczów   –   Skomielna Biała   wytyczono nowy przebieg drogi, omijający od zachodu grzbiet   Lubonia Małego, wytyczono też nowy przebieg drogi przez Skomielną Białą.

W latach 1931–1939 prowadzona była kolejna przebudowa drogi. Rozpoczęto wówczas budowę wiaduktu nad torami kolejowymi w   Chabówce   oraz obwodnicy Nowego Targu. W pierwszych dniach września 1939 r. robotników pracujących w Chabówce uzbrojono i skierowano do walki o   Wysoką. Budowę obwodnicy Nowego Targu porzucono.

W 1946 r. rozpoczęła się odbudowa wysadzonego przez Niemców w 1945 r. wiaduktu w Chabówce, a w latach 60. XX w. przeprowadzono kolejną modernizację drogi – na całej długości położono asfalt, dokonano też kilku korekt przebiegu (m.in. wyprostowano zakręty na „Zbójeckiej Górze” między Skomielną Białą a   Rabką Zdrój   czy na Piątkowej Górze za   kościołem Św. Krzyża). Od Nowego Targu do Zakopanego drogę poprowadzono nowym śladem, omijając centra   Szaflar,   Białego Dunajca   i   Poronina. W latach 70. XX w. wybudowano drugi pas między Krakowem a   Myślenicami, z obejściami   Mogilan,   Głogoczowa   i Myślenic. W tym czasie wybudowano także dwupasmową obwodnicę Nowego Targu. W pierwszej dekadzie XXI w. wybudowano dwupasmowy odcinek Myślenice –   Lubień, w standardzie drogi ekspresowej.

Historia budowy drogi ekspresowej:

Od 2 listopada 2004 w budowie znajdował się 14-kilometrowy odcinek   Myślenice   –   Lubień, którego oddanie do użytku planowane było na koniec 2006. Opóźnienia wykonawcy sprawiły jednak, że inwestycja została ukończona i oddana do użytku 20 marca 2008. Nad ranem 1 lipca 2006 w   Stróży   zawalił się 60-metrowy wiadukt nowo budowanego odcinka   drogi ekspresowej S7   nad potokiem Trzebuńka. Na miejscu zginął jeden z pracowników firmy Mota Engil, głównego wykonawcy projektu.

1 lutego 2006 został rozstrzygnięty przetarg na budowę kolejnego odcinka – obwodnicy Lubnia – o długości 4 km. Węzeł drogowy w Lubniu wraz z niemal całą obwodnicą tej wsi został oddany dla ruchu 21 października 2009.

Odcinek Lubień – Chabówka budowany jest w standardzie dwujezdniowej drogi ekspresowej. Łączna długość odcinka wyniesie 16,7 km, w tym tunel o długości 2,0 km. Będzie to jeden z najdłuższych   tuneli drogowych   w Polsce. Będzie to droga o dwóch pasach ruchu w każdym kierunku (z dodatkowym pasem awaryjnym) w terenie górskim. Głównym celem budowy tego odcinka jest poprawa bezpieczeństwa transportu i rozładowanie korków drogowych, które powodowały stające na wzniesieniach samochody ciężarowe z powodu braku łańcuchów na kołach. W grudniu 2014 zostały ogłoszone trzy przetargi na budowę, w podziale na pododcinki: Lubień – Naprawa (7,6 km), Naprawa – Skomielna Biała (2,9 km – w tym tunel 2,0 km), Skomielna Biała – Chabówka (6,1 km). Prace budowlane rozpoczęły się w połowie 2016 roku. Udostępnienie do ruchu odcinków Lubień – Naprawa oraz Skomielna Biała – Chabówka planowano na drugą połowę 2018 roku, natomiast budowa odcinka tunelowego miała planowo zakończyć się w 2020 roku. Wartość projektu wynosi 2,1 mld zł, w tym 1,3 mld zł to dofinansowanie ze środków   unijnych. W związku z problemami data ukończenia została przesunięta na luty 2022, która również nie została dotrzymana. Ostatecznie tunel został oddany do użytku 12 listopada 2022.