Dwór Dolnowiejski/Biblioteka Pedagogiczna w Myślenicach

Klasycystyczna budowla pochodzi z końca XVIII w. W dwóch pomieszczeniach zachowane sklepienie kolebkowe na gurtach. Gmach wieńczy czterospadowy dach z facjatami. Obecnie w dworze dolnowiejskim mieści się biblioteka pedagogiczna.

Dwór Dolnowiejski wzniesiony został w końcu XVIII wieku w stylu klasycystycznym. Pierwotnie został wybudowany, jako budynek o dwu izbach, które istnieją do dzisiaj. Znajdują się one w najstarszej, tj. południowej części. Izby te są sklepione kolebkowo na gurtach. Z biegiem lat dwór został powiększony o pozostałą część parteru oraz facjatę z dwoma oknami. Od przodu dobudowano do niego drewnianą werandę, rozebraną w czasie II wojny światowej. Budynek w czasie przebudowy nakryto czterospadowym dachem z nadbitkami.
Dwór Dolnowiejski był własnością księżnej Lubomirskiej, która sprawowała nad nim opiekę poprzez dzierżawców. Ostatnim dzierżawcą dworu Dolnowiejskiego był Wacław Kondr. Sprawował tę funkcje do 1945 roku. Po II wojnie światowej we dworze Dolnowiejskim zamieszkali lokatorzy.

Podobnie jak budynek obecnego starostwa dwór przy ulicy Żeromskiego 9 został wzniesiony na obszarze dawnego zespołu posiadłości myślenickich wójtów. W skład tego majątku wchodził między innymi zbudowany w XVI wieku (ok. 1550 r.) dwór, bądź też zamek Spytka Jordana w typie dwupiętrowej „wieży mieszkalnej” usytuowany u zbiegu dzisiejszych ulic Reja i Żeromskiego, w rejonie obecnego Zespołu Szkół Techniczno-Ekonomicznych. Majątek wójtostwa myślenickiego został wykupiony w 1777 roku przez księżnę Franciszkę Krasińską i przeszedł istotne zmiany. Zburzono renesansowy zamek, a pozyskane w ten sposób kamienie użyto do wzniesienia w latach 80-tych XVIII wieku kilku innych gmachów, takich jak budynek dworski przy ul. Reja 13 (obecne Starostwo), nieistniejący już dwór przy ul Reja 8 (rozebrany w 1981 r.), czy właśnie dwór przy ulicy Żeromskiego 9. Omawiany obiekt powstał w miejscu dawnej, drewnianej zabudowy. Dobrze do dziś zachowany budynek to barokowo-klasycystyczna konstrukcja murowana z kamienia łamanego i cegły wzniesiona na planie prostokąta z pierwotnym dwutraktowym układem wnętrza i rozległą sienią. Pierwotnie był kryty gontem i posiadał czterospadowy dach. Obecnie mieści się tu filia Biblioteki Pedagogicznej w Myślenicach. 

Dwór Dolnowiejski jest usytuowany w zachodniej pierzei dzisiejszej ulicy Żeromskiego, dawnej drogi polnej, wyznaczającej wschodnią granicę nowożytnego zespołu dworskiego. Dwór jest budynkiem parterowym, częściowo podpiwniczonym z facjatą, zbudowanym na rzucie wydłużonego prostokąta zwróconego dłuższym bokiem do ulicy. Pierwotny układ wnętrza był dwutraktowy z korytarzem pomiędzy traktami, trójosiowy z szeroką sienią i schodami na półpiętrze w dachu, w osi środkowej. Układ przestrzenny został częściowo zniekształcony przez przebudowy z XIX i XX w. W północnej osi rzutu w obu pomieszczeniach (frontowym i tylnym) zachowały się dwuprzęsłowe sklepienia żaglaste na gurtach oraz odcinek korytarza między traktowego, w innych pomieszczeniach zachowały się częściowo stropy belkowe. Elewacje dworu są zwieńczone profilowanym gzymsem podokapowym. Elewacja frontowa jest ośmioosiowa, symetryczna, pośrodku której, w połaci dachowej znajduje się dwuosiowa facjata, zwieńczona trójkątnym, oprofilowanym szczytem, w którym umieszczono owalne okienko. Okna są o zachowanych, zasadniczo, osiach i pierwotnych rozmiarach ze stolarką wtórnie wymienioną, osadzoną częściowo zgodnie ze stanem pierwotnym, w licu elewacji. Dach czterospadowy, wysoki, o stromym nachyleniu połaci z zachowaną, pierwotną więźbą drewnianą. Na zapleczu dworu, po stronie zachodniej, zachowały się relikty dawnego ogrodu w postaci szpalerów drzew w linii dawnych granic zespołu dworskiego.

Artykuł na blogu o Dworze Dolnowiejskim: https://bramabeskidow.pl/artykul/29/dwor-dolnowiejski