Rezerwat przyrody Las Gościbia w Harbutowicach

Przyroda

Informacje

  • Adres: 32-440 Harbutowice
  • Gmina: Gmina Sułkowice

Parametry

Miejsca

  • Gmina: Gmina Sułkowice
Duży rezerwat leśny o powierzchni 282 ha został założony w 2001 r. To największy rezerwat w województwie małopolskim. Obejmuje północną część stoków Babicy z kilkoma bocznymi grzbietami, rozciętymi dolinami potoku Gościbia i jego mniejszych dopływów. Teren rezerwatu w całości porasta las. O walorach krajobrazowych rezerwatu decydują głęboko wcięte doliny potoków, które na krótkim odcinku ok. 2 km pokonują przeszło 300 m różnicy wzniesień, tworząc ciągi małych kaskad, bystrzyn i wodospadów. Teren rezerwatu porastają częściowo cenne przyrodniczo, zachowane w stanie zbliżonym do naturalnego, lasy buczyny karpackiej, która tu rośnie w wyjątkowo niskim położeniu – schodzi do wysokości 380 m n.p.m., choć średnia dolna granica lasów regla dolnego tego typu w Beskidzie Średnim (Makowskim) to ok. 550 m n.p.m. Są tu również interesujące zbiorowiska roślinne w źródliskach potoków, a także w niżej położonych częściach dolin, gdzie wzdłuż potoków rozciągają się płaty olsów. Duży udział w lasach rezerwatu mają ponadto sztucznie nasadzone drzewostany iglaste. Prócz walorów przyrodniczych, rezerwat ma spełniać funkcję ochrony źródeł wody pitnej dla Sułkowic. W czasie II wojny światowej, szczególnie w 1944 r., w lesie w dolinie Gościbi swoją bazę miały różne oddziały partyzanckie.
 
Starania o objęcie ochroną drzewostanów u źródlisk potoku Gościbia trwały od końca lat 80. XX w. – ich głównym celem nie była jednak ochrona cennych drzewostanów, gdyż źródliska porasta stosunkowo młody las, lecz zapewnienie funkcji glebochronnej w kontekście zabezpieczenia leżących poniżej źródlisk ujęć wody dla miasta Sułkowice. Przedmiotem ochrony są lasy bukowe, niestety silnie przeobrażone wskutek trwającej przez dziesięciolecia gospodarki leśnej, stanowiące ostoję zwierzyny, a przede wszystkim unikatowa rzeźba terenu. Potok Gościbia tworzy siedem cieków źródliskowych, których krótkie, lecz stromo opadające doliny są przedzielone ostrymi grzbietami (najdłuższy to grzbiet Kamiennej Góry, 551 m n.p.m.). Na terenie rezerwatu znajdują się stanowiska kilku ciekawych gatunków roślin, w tym rzadkich w tym rejonie storczyków – buławników mieczolistnego i wielkokwiatowego. Nie brak też wartości kulturowych – w ostępach leśnych ukryte są ślady obozu partyzanckiego, w którym zimował oddział AK „Surowiec” por. Gerarda Woźnicy „Hardego”. Leśna baza została spalona po bitwie, stoczonej 12 I 1945 r., po której oddziały partyzanckie wyszły z okrążenia w kierunku Trzebuni.
 

Przedmiotem ochrony rezerwatu są ekosystemy leśne w obszarze źródliskowym potoku   Gościbia. Rezerwat leży na gruntach w zarządzie   Nadleśnictwa Myślenice. Nie posiada obowiązującego   planu ochrony. Nadzór sprawuje Regionalny Konserwator Przyrody w Krakowie.

Krajobrazowy rezerwat „Las Gościbia” położony jest na północnych stokach Babicy, w północnej części Beskidu Średniego w miejscowości Harbutowice. Utworzony został w 2001 r. na obszarze 281,46 ha. Obejmuje źródliskowy obszar rzeki Gościbia, rozczłonkowany ośmioma równolegle płynącymi potokami, które łączą się w jeden ciek na wysokości ok. 380 m n.p.m. Koryta strumieni urozmaicone są licznymi progami skalnymi, tworzącymi malownicze kaskady.

Las Gościbia jest najbardziej atrakcyjnym przyrodniczo obszarem w regionie. Głębokie, wciosowe doliny posiadają specyficzny mikroklimat, co skutkuje obniżeniem pięter roślinnych o ok. 100 metrów. Teren porasta żyzna buczyna karpacka, w której dominuje buk

z domieszką jodły i świerka. Jednak najcenniejszym zbiorowiskiem jest fragment boru dolnoreglowego wraz z niewielkimi płatami łęgów jesionowych. Lasy te są ostoja zwierzyny oraz siedliskiem rzadkich gatunków flory m.in. storczyków (buławnik mieczolistny, buławnik wielkokwiatowy, podkolan biały).

Z historycznego punktu widzenia Las Gościbia jest ważnym miejscem dla społeczności lokalnej. To w jego bliskiej okolicy odnalezione zostały najstarsze ślady bytności człowieka w regionie. Na stokach Szklanej Góry można odnaleźć pozostałości po budowanych okopach z okresu I Wojny Światowej oraz krzyż upamiętniający bitwę konfederatów barskich w pobliskiej Lanckoronie. Podczas II Wojny Światowej miejsce to było schronieniem dla kilku oddziałów partyzanckich. To również tam, 12 stycznia 1945 r. pod szczytem Babicy doszło do potyczki partyzantów z niemieckim okupantem.